งานวิจัยจากองค์กรแรงงานระหว่างประเทศ หรือ ILO คาดการณ์ไว้ว่า ในอีก 20 ปีข้างหน้าตำแหน่งงาน และการจ้างงานในไทยกว่า 17 ล้านตำแหน่ง คิดเป็น 44% มีความเสี่ยงสูงที่จะถูกแทนที่โดยคอมพิวเตอร์ โดยกลุ่มคนที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด คือ แรงงานในภาคบริการ ภาคเกษตรกรรม และแรงงานทักษะต่ำ
นอกจากนั้นรายงานจาก IMD World Competitiveness Yearbook 2020 ยังจัดอันดับความสามารถโดยรวมของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2563 ให้อยู่ในอันดับที่ 40 จากทั้งหมด 63 ประเทศทั่วโลก โดยพบว่าปัจจัยด้านความรู้ (Knowledge) ของประเทศอยู่อันดับที่ 43 ปัจจัยด้านเทคโนโลยีอยู่อันดับที่ 27 ส่วนปัจจัยด้านความพร้อมในอนาคตอยู่ในอันดับที่ 50
เท่านั้นยังไม่พอ ยังมีการคาดการณ์กันอีกว่าในอนาคตการจ้างงานจากภาคอุตสาหกรรมจะไม่ให้ความสำคัญกับวุฒิการศึกษา โดยจะเลือกพิจารณาการเข้าทำงานจากทักษะ และความสามารถที่ตรงและตอบโจทย์กับตำแหน่งนั้น ๆ มากกว่า จะมีอาชีพใหม่เกิดขึ้นตลอด การเรียนรู้จะเป็นรูปแบบการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีการ Upskill และ Reskill เพื่อเพิ่มทักษะที่จำเป็นต่ออนาคต ซึ่งนั่นก็หมายถึงชื่อเสียงของสถาบันการศึกษาอาจไม่ส่งผลต่อการคัดเลือกเข้าทำงานเท่าไหร่นัก
ฉากทัศน์ในอนาคต (Future Scenario) ของการศึกษาจะกลายเป็นเรื่องของคนทุกวัย ทุกคนต้องมีการ Reskill และ Upskill ใหม่ ๆ เสมอ และเน้นไปที่ประสบการณ์การเรียนรู้ส่วนบุคคลมากขึ้นเรื่อย ๆ พื้นที่ในการเรียนรู้จะขยายออกไปนอกห้องเรียน ผู้เรียนจะได้เรียนรู้จากการปฏิบัติและการแสดงออกเพิ่มขึ้น โรงเรียนอาจกลายเป็นแค่ศูนย์กลางการเรียนรู้ร่วมกันเท่านั้น แต่จะเกิดการสร้างบทบาทของการเรียนรู้นอกระบบ และการเรียนรู้ตามอัธยาศัย และเป็นไปได้ที่โรงเรียนอาจจะหายไปโดยสิ้นเชิงเมื่อ AI เข้ามามีบทบาทมากขึ้น สถานการณ์ทั้งหมดเหล่านี้มีนัยสำคัญต่อเป้าหมายการศึกษาตลอดจนระบบการศึกษาทั่วประเทศ การกระจายอำนาจการเรียนรู้อาจเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อให้ตอบโจทย์ต่อตลาดแรงงานมากขึ้น
แล้วการ Reskill กับ Upskill คืออะไร?
Reskill คือ กระบวนการเรียนรู้ทักษะใหม่เพื่อฝึกฝนให้ทำงานที่ต่างออกไปจากเดิมได้ เพื่อให้เกิดทักษะใกล้เคียงกับทักษะใหม่ที่ต้องการมากที่สุด
Upskill คือ กระบวนในการพัฒนาทักษะที่มีอยู่แล้วให้เพิ่มมากขึ้นไปอีก เพื่อพัฒนาความรู้อย่างต่อเนื่องให้มีความเข้าใจเชิงลึกในเนื้องานมากขึ้น
ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดน่าจะเป็นเรื่องของการใช้เทคโนโลยีในช่วงการระบาดของโควิด-19 ที่เปลี่ยนการเรียนในรูปแบบของ on site ให้อยู่ในรูปแบบของ online แบบข้ามคืน สร้างผลกระทบในวงกว้างทั้งกับครู ผู้ปกครอง และตัวนักเรียนเอง เกิดการ Reskill และ Upskill ในเชิงความรู้ด้าน Digital Literacy
เช่นเดียวกับ Scandinavian Airlines ที่ได้ออกโปรแกรมการฝึกอบรมสามวันครึ่งสำหรับพนักงานต้อนรับบนเครื่องบินเพื่อเป็นผู้ช่วยพยาบาลเนื่องจากบุคลากรในโรงพยาบาลไม่เพียงพอในช่วงโควิด-19
Amazon บริษัท e-Commerce รายใหญ่ในสหรัฐอเมริกา ฝึกอบรมพนักงานจำนวนกว่า 100,000 คน โดยเพิ่มทักษะที่จำเป็นสำหรับการทำงานในโลกยุคใหม่ให้กับพนักงานบางตำแหน่ง เช่น พนักงานคลังสินค้าจะรับการฝึกอบรมเป็นช่างเทคนิคด้านไอที และโปรแกรมเมอร์บางตำแหน่งจะเปลี่ยนเป็นนักวิทยาศาสตร์ด้านข้อมูล
บทบาท และหน้าที่เดิมที่เราเคยเป็นอยู่ อาจจะเจอความท้าทายเข้าให้ในวันหนึ่ง การ Upskill และ Reskill จำเป็นต้องถูกพัฒนาอยู่เสมอเพื่อรองรับและจัดการกับความไม่แน่นอนที่อาจจะเกิดขึ้น
ดูเหมือนว่าสิ่งที่แน่นอนที่สุดในวันนี้ก็คือการที่เราต้องเตรียมตัวเองให้พร้อมอยู่ตลอด เพื่อรองรับกับสิ่งใหม่ ๆ ที่พร้อมจะเกิดด้วยความไม่แน่นอนอยู่เสมอ
อ้างอิง
https://bit.ly/30YMHce
https://bit.ly/3Em3lAV
https://bit.ly/3w4Y1iN
https://bit.ly/3EpGowK
https://bit.ly/3GsoETs
https://bit.ly/3beODzr
https://bit.ly/3n5eHUk
