การศึกษาอาจไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

เมื่อโลกได้รู้จัก ChatGPT

• ChatGPT คือ Chatbot รูปแบบหนึ่งที่ถูกพูดถึงอย่างมาก เพียงแค่ออกคำสั่งด้วยการพิมพ์สิ่งที่ต้องการ เครื่องมือตัวนี้ก็จะให้คำตอบในรูปแบบข้อความได้อย่างละเอียด พร้อมนำไปใช้งานได้ทันที
• หลายอาชีพกำลังจะถูก Disrupt ด้วยเครื่องมือตัวนี้ เช่นเดียวกับแวดวงการศึกษาที่มองว่า ChatGPT เป็นได้ทั้งเครื่องมือที่ดี ขณะเดียวกันก็อาจเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเรียนรู้ไปอย่างสิ้นเชิง
• ครูทั่วโลกแสดงความคิดเห็นไว้อย่างหลากหลายถึงการนำ ChatGPT มาใช้ประโยชน์กับการจัดการเรียนรู้ ซึ่งครูไทยสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้

เราอาจจะเคยจินตนาการถึงโลกอนาคตที่หุ่นยนต์หรือ AI เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันประหนึ่งผู้ช่วยคนพิเศษแบบในหนังเรื่อง Her นักเรียนอาจนึกถึงการทำการบ้านแบบที่ไม่ต้องจับดินสอ หรือนั่งหน้าคอมพิวเตอร์อีกต่อไป เพราะเพียงแค่คิดแล้วพูดออกมา เจ้า AI ก็สามารถเขียนเรียงความยาว ๆ หรือทำโจทย์เลขยาก ๆ ให้ได้แบบไม่ต้องเหนื่อย อาจเป็นเรื่องน่าตกใจและดีใจในเวลาเดียวกันที่เรื่องราวเหล่านี้เกิดขึ้นแล้วจริง ๆ โดยที่เราไม่ต้องรออนาคตอันไกล ChatGPT คือ Chatbot รูปแบบหนึ่งที่เพิ่งถูกปล่อยออกมาเมื่อปลายปีที่แล้ว เพียงแค่ออกคำสั่งด้วยการพิมพ์สิ่งที่ต้องการ ไม่กี่วินาทีถัดมา เราก็จะได้คำตอบชนิดที่เราเองยังต้องทึ่ง อาชีพต่าง ๆ ดูจะถูก Disrupt ได้ง่าย ๆ เพราะเจ้า Chatbot ตัวนี้ คำถามที่น่าชวนคิด คือ แล้วโลกการศึกษาจะเป็นอย่างไรต่อไปเมื่อโลกเรามี AI ฉลาดล้ำอย่าง ChatGPT เข้ามา

รู้จัก ChatGPT 

สำหรับคนที่ยังไม่เคยลองใช้ ChatGPT มาก่อนอาจจะสงสัยว่า มันต่างจาก Google หรือ Siri อย่างไร ชื่อของ ChatGPT บอกอยู่แล้วว่า มันคือ Chatbot ที่เราต้องพิมพ์คำสั่งเข้าไปคล้าย ๆ กำลังแชตกับเพื่อน แต่คำตอบที่ ChatGPT ให้เรานั้นจะเป็นข้อมูลในรูปแบบข้อความที่สรุปมาแบบพร้อมใช้ ไม่ได้เป็นเพียงแค่ข้อเท็จจริงที่เราต้องนำมานั่งคิดนั่งเลือกกันต่อ ฉะนั้น ยิ่งเราป้อนคำสั่งที่เฉพาะเจาะจงมากเท่าไร เราก็จะยิ่งได้ผลลัพธ์ตรงตามความต้องการมากขึ้นเท่านั้น

ChatGPT ทำอะไรได้บ้าง

เมื่อเราเห็นประสิทธิภาพของเครื่องมือตัวนี้แล้ว ไม่แปลกที่หลายคนจะรู้สึกร้อน ๆ หนาว  ๆ เพราะมันเก่งชนิดที่สามารถทำงานแทนเราได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการเขียนสุนทรพจน์พิธีเปิดงาน แต่งเพลงแรป เขียนแอดโฆษณาเฟซบุ๊ก เขียนโค้ด เขียนนิยาย ยิ่งถ้าเราให้มันช่วยทำงานบางอย่างเพื่อให้งานมีประสิทธิภาพมากขึ้น อาจเรียกได้ว่า ChatGPT คือ เครื่องมือเปลี่ยนโลกการทำงาน และการใช้ชีวิตเลยก็ว่าได้

แล้วจะเป็นอย่างไร ถ้าเครื่องมือตัวนี้ถูกนำมาใช้กับการศึกษา ถ้ามองผ่านมุมมองของนักเรียน พวกเขาน่าจะชื่นชอบมัน เพราะช่วยให้การทำการบ้านง่ายขึ้นมาก ถ้าใช้ค้นหาข้อมูลแทน Google หรือ Wikipedia ก็ดูจะได้ข้อมูลที่ตรงกับความต้องการมากกว่าโดยที่ไม่ต้องเสียเวลามากนัก สำหรับครูอาจมีความเห็นที่แตกต่างกันไป ทั้งเห็นด้วยและไม่เห็นด้วยที่จะมีการใช้ ChatGPT แต่ถ้าเราลองถาม ChatGPT ดูเลยล่ะว่า คิดอย่างไรถ้าจะนำมันมาใช้กับการเรียนการสอน และนี่คำตอบที่เราได้

“เราไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นเครื่องมือทางการศึกษา ChatGPT เป็นโมเดลภาษาขนาดใหญ่ที่ได้รับการฝึกฝนให้สร้างข้อความที่เหมือนมนุษย์ตาม Input ที่ได้รับ แต่ไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในการสอน”

แม้ตัวมันเองจะตอบมาอย่างนี้ แต่เราก็เห็นครูทั่วโลกออกมาแสดงความเห็นไว้หลากหลายแง่มุม สิ่งที่น่าสนใจ คือ การประยุกต์ใช้เครื่องมือตัวนี้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในแบบที่ยังคงมีครูและนักเรียนขับเคลื่อนการเรียนรู้ไปด้วยกัน

ครูนำ ChatGPT มาใช้ประโยชน์อย่างไรได้บ้าง

1.ใช้ในการเรียนรู้ และอภิปรายร่วมกัน 

นำมาใช้เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในห้องเรียนเช่นเดียวกับ Google หรือ Wikipedia โดยให้นักเรียนนำข้อมูลที่ได้มาพูดคุยกันว่า ข้อมูลที่ได้จากแต่ละแหล่งเป็นไปในทิศทางเดียวกันไหม จะเรียบเรียง และสื่อสารให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร เป็นต้น

2.สอนการเขียน 

การสอนให้นักเรียนรู้จักประเภทและสไตล์การเขียนที่แตกต่างกันถือเป็นส่วนสำคัญของการสอนเรื่องการเขียน ChatGPT เป็นเครื่องมือที่สนุกที่สามารถช่วยครูได้ อาจลองให้เขียนเลียนแบบสไตล์ของนักเขียนที่เรากำลังอ่านผลงานของเขาในชั้นเรียน แล้วให้นักเรียนช่วยกันตรวจสอบว่า มีจุดไหนที่ไม่เหมือนกัน

หรือลองให้เขียนงาน 2 เวอร์ชัน เวอร์ชันแรกจะให้นักเรียนเป็นคนเขียนเองลงบนสมุด ส่วนอีกเวอร์ชันจะให้นักเรียนใช้ ChatGPT ช่วยเขียน จากนั้นนำ 2 เวอร์ชันนี้มาเปรียบเทียบกันในประเด็นต่าง ๆ เช่น ไวยากรณ์ โครงสร้าง ลำดับความคิด ครูและนักเรียนจะได้ใช้เวลาไปกับการเรียนรู้ที่จะแก้ไขงานเขียน ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญ และมักจะถูกหลีกเลี่ยงมากที่สุดเมื่อเรียนเรื่องนี้

สิ่งสำคัญที่เราไม่ควรมองข้ามเมื่อใช้ AI ที่ฉลาดล้ำเช่นนี้ในการจัดการเรียนรู้ คือ ครูต้องทำให้นักเรียนเห็นคุณค่าของการเขียนในฐานะกระบวนการมากกว่าผลงานที่ได้

คล้าย ๆ กับเรายังคงสอนเลขให้นักเรียนทั้ง ๆ ที่เขาก็ใช้เครื่องคิดเลขได้ หรือสอนการแปลในโลกที่มี Google Translate งานท้าทายของครู คือ ต้องทำให้นักเรียนเห็นคุณค่าของการทำงานด้วยตัวเอง

3.อภิปรายเรื่องการใช้เทคโนโลยีอย่างมีศีลธรรม 

ใช้โอกาสนี้ชวนนักเรียนพูดคุยเรื่องจริยธรรม และปัญหาที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ AI การใช้ ChatGPT ทำการบ้านเป็นเรื่องผิดไหม คำถามเหล่านี้เป็นคำถามที่เราต้องขบคิดไม่เร็ว ๆ นี้ก็วันใดวันหนึ่งข้างหน้า

4.นิยามคำศัพท์ได้หลายระดับ 

หากเราต้องการคำอธิบาย หรืออยากได้นิยามคำศัพท์สำหรับเด็กในช่วงวัยต่าง ๆ ChatGPT สามารถทำได้ในแบบที่เราต้องการ เช่น ให้บอกนิยามของคำว่า “ศรัทธา” ในแบบที่เด็กเข้าใจได้ หรือปรับให้ซับซ้อนยิ่งขึ้นสำหรับเด็กโต

5.ให้ฟีดแบ็กงาน

หนึ่งในการให้ฟีดแบ็กที่มีประสิทธิภาพ คือ การให้อย่างทันท่วงที การตรวจงานแบบเดิมอาจทำให้ครูเสียเวลากับขั้นตอนนี้มาก เพราะต้องรอให้นักเรียนส่งสมุดการบ้านมาก่อน ครูถึงจะให้คะแนน แล้วส่งกลับได้ ChatGPT เป็นเครื่องมืออีกหนึ่งชนิดที่ช่วยให้ครูทำงานได้เร็วขึ้น ขณะเดียวกันนักเรียนก็สามารถใช้เพื่อขอคำแนะนำในการพัฒนางานของตัวเองได้ เช่น Copy งานเขียนของตัวเอง แล้วถามว่า จะปรับปรุงงานนี้ให้ดีขึ้นได้อย่างไรบ้าง 

6.เป็นผู้ช่วยครูในการทำงาน

ChatGPT เป็นผู้ช่วยที่ดีในการทำงาน Routine หลายอย่าง เช่น เขียนแผนการสอน ออกข้อสอบ หรือแม้แต่ถามมุกตลกที่เอามาผสมผสานกับบทเรียนได้ เราไม่จำเป็นต้องทำทุกอย่างที่ AI แนะนำมา แต่ขึ้นอยู่กับการนำไปประยุกต์ใช้ของเราเอง ถ้าพอมีไอเดียอยู่บ้างแล้วก็สามารถนำไปต่อยอดได้

7.ใช้ร่วมกับเทคนิค “Think-Pair-Share”

เดิมทีเทคนิคนี้มี 3 ขั้นตอน เราสามารถเพิ่ม ChatGPT เป็นขั้นตอนที่ 4 แล้วต่อด้วย Pair และ Share อีกรอบได้เป็น Think-Pair-Share-ChatGPT-Pair-Share โดยนักเรียนจะใช้ ChatGPT เป็นเครื่องมือในการค้นคว้า นำกลับมาพูดคุยกับเพื่อน แล้วแชร์ต่อในชั้นเรียน จะเห็นได้ว่า เราสามารถนำ ChatGPT ไปประยุกต์กับเทคนิคการจัดการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่มีอยู่แล้วได้มากมาย

8.โต้วาที

กิจกรรมนี้สามารถทำได้เป็นรายบุคคล เป็นคู่ เป็นกลุ่มเล็ก ๆ หรือทั้งชั้นเลยก็ได้ นักเรียนเลือกที่จะเป็นฝ่ายเสนอหรือฝ่ายค้าน แล้วให้ ChatGPT ทำหน้าที่ของอีกฝ่าย นักเรียนจะได้ฝึกฝนทักษะการโต้วาที ได้เห็นประเด็นการโต้แย้งผ่านทัศนคติของตนเองที่ฝ่ายตรงข้ามอาจนำมาใช้ เพื่อนำมาเสริมสร้างข้อโต้แย้งให้มีน้ำหนักมากยิ่งขึ้น

9.ใช้ในห้องเรียนกลับด้าน (Flipped Classroom)

การจัดการเรียนรู้แบบนี้แตกต่างจากแบบเดิมตรงที่นักเรียนจะได้ทบทวนเนื้อหาจากที่บ้าน หรืออ่านมาก่อนเข้าชั้นเรียน แล้วมาทำกิจกรรม หรือถามตอบปัญหากันในห้อง นักเรียนจะใช้ ChatGPT ในการค้นคว้า เช็กความถูกต้อง และความน่าเชื่อถือของชิ้นงานตามโจทย์อันซับซ้อนที่ครูมอบให้ อย่างไรก็ตาม ห้องเรียนกลับด้านที่นักเรียนใช้ ChatGPT เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้จำเป็นต้องมีครูที่เพียงพอกับจำนวนนักเรียนในชั้น เพื่อให้คำแนะนำกับนักเรียนได้โดยละเอียด มิฉะนั้น จะยิ่งเป็นการสร้างความเหลื่อมล้ำมากยิ่งขึ้น

การศึกษาต้องปรับเปลี่ยนในทิศทางไหนเมื่อมี ChatGPT เข้ามา

เมื่อ AI เข้ามามีบทบาทมากขึ้น ความท้าทายจึงตกอยู่กับครู เราจะพิสูจน์ได้อย่างไรว่า นักเรียนไม่ได้ใช้ ChatGPT ทำการบ้านให้ หรือจะออกข้อสอบอย่างไรเพื่อวัดความสามารถที่แท้จริงของนักเรียน โดยที่พวกเขาไม่สามารถพึ่งพาเครื่องมือตัวนี้ได้ แม้จะฟังดูเป็นเรื่องยาก แต่ก็พอจะมีแนวทางอยู่ เช่น การใช้คำถามปลายเปิด ให้งานที่ต้องมีการวิเคราะห์ ให้เหตุผล หรือให้ทำโพรเจกต์ที่ต้องใช้ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ นอกจากนี้ อาจจะเสริมด้วยการใช้ซอฟต์แวร์ที่ช่วยตรวจจับการคัดลอกผลงาน เหนือสิ่งอื่นใด การพูดคุยกับนักเรียนให้เขาเห็นถึงคุณค่าของการทำงานด้วยตนเองก็ยังคงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เขาตระหนักถึงการใช้ AI อย่างถูกต้อง เพื่อเสริมสร้างการเรียนรู้ โดยที่ยังคงลงมือทำงานจากสมองของตัวเองอยู่

ข้อควรระวังเมื่อใช้ ChatGPT

แม้ว่าตอนนี้จะมีเวอร์ชันเสียเงินออกมาสำหรับคนที่ต้องการใช้ ChatGPT อย่างเต็มประสิทธิภาพ แต่ Sam Altman ซีอีโอของ OpenAI ผู้พัฒนา Chatbot ตัวนี้ก็เตือนไม่ให้เราเชื่อหรือพึ่งพา ChatGPT มากจนเกินไปในช่วงที่เปิดให้ทดลองให้ใช้เวอร์ชันฟรี เพราะแม้ว่ามันจะให้คำตอบที่น่าทึ่ง และดูน่าเชื่อถือเอามาก ๆ เมื่อเราป้อนคำสั่งลงไป แต่จากการทดลองใช้เวอร์ชันฟรีของผู้คนทั่วโลก เราก็พบข้อจำกัดหลายอย่างเหมือนกับที่ Sam ได้เตือนไว้ เช่น AI อาจให้ข้อมูลที่ดูมีอคติ เพราะเมื่อ AI ต้องตัดสินใจบางอย่าง มันก็เลียนแบบมนุษย์จึงอาจมีอคติแฝงอยู่ได้ 

อีกประเด็น คือ ความถูกต้องของข้อมูล บางครั้ง ChatGPT ไม่รู้คำตอบที่เราถามไป แต่มันก็จะให้คำตอบที่ดูน่าเชื่อถือกลับมา แม้ว่าข้อมูลนั้นจะไม่ได้เป็นจริงเลยก็ตาม 

Teresa Kubacka นักวิทยาศาสตร์ด้านข้อมูลในเมืองซูริก สวิตเซอร์แลนด์ เคยทดสอบในประเด็นนี้ เธอทดลองโมเดลภาษา Kubacka โดยถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางกายภาพที่ถูกสร้างขึ้น แน่นอนว่า เธอรู้ว่า สิ่งที่ถามไปนั้นไม่มีอยู่จริง แต่ ChatGPT กลับให้คำตอบที่เฉพาะเจาะจง และดูน่าเชื่อถือ แถมยังให้อ้างอิงที่ไม่ได้มีอยู่จริงอีกด้วย

และด้วยความเป็น AI ข้อจำกัดอีกอย่างของมันจึงยังอยู่ที่ความอัปเดตของข้อมูล เพราะ AI จะทำงานโดยอาศัยการดึงข้อมูลที่มีอยู่แล้วบนโลกออนไลน์มาประมวลผล แล้วให้คำตอบกับเรา ฉะนั้น หากเราถามถึงอนาคต หรือข้อมูลปัจจุบันที่โลกออนไลน์ยังไม่ได้พูดถึงเรื่องนี้ ข้อมูลที่ ChatGPT ให้เรามาจึงอาจเป็นข้อมูลที่เก่า หรือถูกมั่วขึ้นมา

จะเห็นได้ว่า ยิ่งโลกเรามี AI ที่ดูฉลาดล้ำมากเท่าไร ผู้ใช้อย่างเราก็ยิ่งต้องมี Media Literacy และ Critical Thinking มากขึ้นในการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลที่ได้รับ 

และแม้ว่าเราอาจจะพอเห็นภาพลาง ๆ แล้วว่า ในอนาคต ChatGPT จะเข้ามาเปลี่ยนโลกการศึกษาได้อย่างไร ใครจะรู้ว่า มันอาจกลายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องมือที่เราใช้กันทั่วไปไม่ต่างจาก Google เมื่อวันนั้นมาถึงจริงคงมีหลายประเด็นให้เราได้กลับมาพูดคุยกันต่ออีกครั้ง แล้วคุณล่ะ เห็นภาพชีวิตตัวเองเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรในโลกที่มี AI สุดล้ำอย่าง ChatGPT 

อ้างอิง
https://www.youtube.com/watch?v=uLMrt7-GmUI
https://www.npr.org/2022/12/19/1143912956/chatgpt-ai-chatbot-homework-academia
https://ditchthattextbook.com/ai/
https://www.techlearning.com/how-to/what-is-chatgpt-and-how-to-teach-with-it-tips-and-tricks
https://www.sydney.edu.au/news-opinion/news/2022/12/08/the-chatgpt-chatbot-is-blowing-people-away-with-its-writing-skil.html
https://hbr.org/2022/12/chatgpt-is-a-tipping-point-for-ai
https://www.nytimes.com/2022/12/15/opinion/chatgpt-education-ai-technology.html
https://www.washingtonpost.com/education/2022/12/28/chatbot-cheating-ai-chatbotgpt-teachers/
https://www.edweek.org/teaching-learning/opinion-chatgpt-teachers-weigh-in-on-how-to-manage-the-new-ai-chatbot/2023/01
https://www.everydaymarketing.co/business-and-marketing-case-study/