วิทยาศาสตร์ของการตกหลุมรักที่เราไม่เคยรู้

วาเลนไทน์เวียนผ่านมาทุกปี เราเคยหันไปมองคนรักที่นั่งอยู่ข้าง ๆ แล้วตั้งคำถามกับตัวเองไหมว่า อะไรทำให้เราตกหลุมรักคนคนนี้ ไม่ใช่คนอื่น วิทยาศาสตร์อาจมีคำอธิบายเรื่องนี้มาบ้างในเชิงทฤษฎีวิวัฒนาการว่า ผู้หญิงหรือผู้ชายแบบไหนที่ดึงดูดเพศตรงข้ามได้ดี และเพราะอะไรเราถึงมองหาคุณสมบัติแบบนั้นโดยไม่รู้ตัว มันก็ใช่แหละ แต่ถ้ามีผู้ชายที่มีคุณสมบัติตรงตามที่ทฤษฎีนี้ทุกอย่างเดินผ่านมา 5 คน ทำไมเราถึงปิ๊งแค่บางคนเท่านั้น เป็นไปได้ไหมว่าเราจะปิ๊งเฉพาะคนที่ตรงตามขนบมากที่สุด 4 คนที่เหลือเลยยังไม่โดนสักเท่าไร เชื่อไหมว่าเราเดาเหตุผลที่แท้จริงไม่ถูกหรอก เพราะมันเกิดขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำ

ก่อนหน้านี้เรารู้กันว่าสิ่งที่อยู่เบื้องหลังการตกหลุมรัก หรือการเลือกใครสักคนมาเป็นคู่ครองนั้นมันเป็นเพราะทฤษฎีวิวัฒนาการ แน่นอนว่าการที่จะขยายเผ่าพันธุ์มนุษย์ไปไม่ให้สูญพันธุ์ไปซะก่อน เราต้องเลือกคนที่จะทำให้ยีนของเราสืบทอดไปได้ดีที่สุด สิ่งที่ว่านี้ก็คือคุณสมบัติที่ทำให้เราตกหลุมรักคนคนหนึ่งนั่นเอง ผู้หญิงส่วนใหญ่จึงชอบผู้ชายที่ดูมีกล้ามเนื้อ ไหล่กว้าง ล่ำสัน ดูแข็งแรง ซึ่งน่าจะปกป้องครอบครัวและลูก ๆ ได้ ส่วนผู้ชายก็มองหาผู้หญิงที่มีริมฝีปากอวบอิ่ม ใบหน้าจิ้มลิ้ม ดูนุ่มนวล มีทรวดทรงองค์เอวที่ชัดเจน สะโพกผาย เพราะช่วยให้คลอดลูกง่าย เราเลยอาจสะสมความชอบแบบนี้ แต่คำถามคือโลกเรามีคนเกือบ 8 พันล้านคน และมีก็คนมากมายที่ดูมีคุณสมบัติตรงตามนี้ แต่ทำไมเราถึงตกหลุมรักเฉพาะคนใดคนหนึ่งเท่านั้น

ตกหลุมรักกลิ่น

คำตอบก็คือ กลิ่นนั่นเอง กลิ่นคือประสาทสัมผัสที่เราหลีกเลี่ยงได้ยากที่สุด สิ่งนี้นี่แหละที่คอยสกรีนผู้คนว่าคนนี้โดนหรือไม่โดน กลิ่นในที่นี้ไม่ได้หมายถึงน้ำหอม สบู่ หรือแป้งที่มาจากคน ๆ นั้น แต่เป็นกลิ่นตามธรรมชาติที่ขับออกมาจากร่างกาย เช่น ลมหายใจ น้ำลาย เหงื่อ ของเหลวต่าง ๆ ซึ่งเป็นกลิ่นที่เราเองอาจไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำว่ากำลังได้กลิ่นนั้นอยู่

ในสถานการณ์ปกติก่อนที่เราจะต้องใส่แมสก์เพราะโรคระบาด กลิ่นเหล่านี้จะฟุ้งอยู่เรื่อย ๆ เมื่อเราสูดเข้าไป มันจะทำปฏิกิริยาบางอย่างกับสมองของเรา บางกลิ่นก็กระตุ้นให้เกิดความรู้สึกทางเพศ แต่บางกลิ่นก็ทำให้ความรู้สึกทางเพศลดลง รู้สึกห่วงใย อยากใส่ใจคน ๆ หนึ่งให้มากขึ้นแทน ในปี 2013 มีงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยเบิร์กลีย์ แคลิฟอร์เนีย ได้นำผ้าเปื้อนเหงื่อของผู้ชายขณะออกกำลังกายให้ผู้หญิงดม ซึ่งเหงื่อเหล่านี้มีฮอร์โมนเพศชายแอนโดรสเตโนน นักวิจัยพบว่าเหงื่อสามารถกระตุ้นฮอร์โมนคอร์ติซอลในเพศหญิงหลังดมเหงื่อ ทำให้ความต้องการทางเพศของฝ่ายหญิงเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในช่วงไข่ตก แต่คำถามคือ
อะไรทำให้กลิ่นของคน ๆ หนึ่งมีผลกับแต่ละคนไม่เหมือนกัน

กลิ่นอะไรคนตกหลุมรักมากที่สุด

คำอธิบายในเชิงชีววิทยาบอกไว้ว่า แต่ละคนมีกลิ่นที่ไม่เหมือนกัน ซึ่งที่มาของกลิ่นที่ต่างกันนี้เกี่ยวข้องไปถึงระดับยีนเลยทีเดียว ในร่างกายเรามียีน MHC ที่สร้างระบบภูมิคุ้มกัน มันเป็นตัวกำหนดว่าเราต้านทานโรคได้มากแค่ไหน โดยจะผลิตโมเลกุล HLA ซึ่งเป็นตัวกำหนดว่าความเจ็บป่วยแบบไหนร่างกายเราสู้ได้หรือไม่ได้ กลิ่นจึงสะท้อนว่าระบบภูมิคุ้มกันของแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนจึงป่วยง่ายกว่าคนอื่น คนที่แข็งแรงในเรื่องหนึ่งอาจจะอ่อนแอในอีกเรื่องหนึ่ง ฉะนั้น กลิ่นที่ดึงดูดเราจึงเป็นกลิ่นของคนที่มีภูมิคุ้มกันในสิ่งที่เราไม่มีนั่นเอง พอเราเจอคน ๆ นั้นเลยรู้สึกเหมือนเจอจิ๊กซอว์ที่หายไปที่จะอุดช่องว่างของคนทั้งคู่ เพื่อให้ลูกที่จะเกิดมาในอนาคตมีภูมิคุ้มกันที่สมบูรณ์ที่สุด ฉะนั้น Love at first sight หรือคนที่เราคลั่งไคล้ หลงใหลมาก ๆ ตั้งแต่แรกเจอโดยที่ไม่ได้รู้ข้อมูลอะไรเกี่ยวกับคนนั้นมาก่อน อาจเป็นเรื่องของกลิ่น และการมีลูกที่สมบูรณ์ที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

แม้ว่าการตกหลุมรักจะอธิบายในเชิงวิทยาศาสตร์ได้แบบชนิดที่เราหมดข้อสงสัย แต่ในชีวิตจริงก็ไม่ได้หมายความว่าคนที่เราตกหลุมรักจะเป็นคนที่ใช่และอยู่ด้วยกันไปตลอดชีวิตเสมอไป เพราะยังมีปัจจัยอื่นที่อยู่เหนือคำว่า “รัก” อีกมากมาย แล้วคุณล่ะ เคยตกหลุมรักใครแบบหาเหตุผลไม่ได้กันบ้างหรือเปล่า

อ้างอิง
https://www.youtube.com/watch?v=y6La9jCZJ4I
https://culturacolectiva.com/technology/science-smell-attraction-love
https://thestandard.co/what-are-pheromones/