สมองทำงานต่างกันไหม ระหว่างคนขี้เกียจกับคนขยัน

ทำไมบางคนอยู่นิ่งไม่ได้ ต้องหาอะไรทำอยู่ตลอดเวลา ขณะที่บางคนชอบนอนดูซีรีส์ที่บ้าน ไม่ก็ทำอะไรที่ไม่ต้องใช้พลังงานเยอะ เราเชื่อกันว่าเป็นคนขยันสิดี ชีวิตจะได้เจริญ แต่ข้อมูลนี้อาจทำให้คุณตบเข่าฉาด แล้วร้องว่า “นี่ไง เป็นคนขี้เกียจมันผิดตรงไหน”

การเป็นคนแอ็กทีฟ (สมอง) มันเหนื่อย

วิถีชีวิตยุคนี้บังคับให้เราต้อง Productive อยู่ตลอดเวลา แต่รู้หรือไม่ว่าต่อให้เราตั้งใจอยากจะแอ็กทีฟขนาดไหน จริง ๆ แล้วเราก็ไม่ได้กระตือรือร้นขนาดนั้น งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยบริติชโคลัมเบียที่ตีพิมพ์ใน Neuropsychologia ระบุว่า แท้จริงแล้วสมองเราอาจจะชอบการนอนเล่นบนโซฟามากกว่า

ทำไมการประหยัดพลังงาน หรือที่สังคมยุคนี้มองว่าขี้เกียจถึงเป็นเรื่องสำคัญนัก นั่นก็เพราะในอดีตมันจำเป็นสำหรับการอยู่รอดของมนุษย์ ช่วยให้เราสามารถหาอาหาร ที่พักพิง หาคู่ และหลีกเลี่ยงผู้ล่าได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น สิ่งเหล่านี้เลยยังตกทอดอยู่ในมนุษย์ปัจจุบัน บางทีเราก็ไม่เข้าใจตัวเองว่าทำไมฉันถึงได้ขี้เกียจนัก

ในงานวิจัยนี้นักวิจัยได้คัดเลือกคนหนุ่มสาวมานั่งอยู่หน้าคอมพิวเตอร์ แต่ละคนจะต้องควบคุมอวตารของตัวเองบนหน้าจอ โดยที่นักวิจัยจะฉายภาพกิจกรรมต่าง ๆ ทีละภาพ เป็นภาพกิจกรรมทางร่างกายที่เคลื่อนไหวและไม่เคลื่อนไหว เช่น คนเดินขึ้นบันได ขี่จักรยาน นอนบนเปลญวน ผู้เข้าร่วมทดลองจะต้องขยับอวตารไปยังภาพกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหว และเลื่อนอวตารออกจากภาพกิจกรรมที่ไม่เคลื่อนไหว โดยที่จะต้องขยับให้เร็วที่สุดไม่ว่าจะเป็นภาพแบบไหนก็ตาม

การทดลองพบว่า ผู้เข้าร่วมจะขยับอวตารไปยังภาพกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวเร็วกว่าการขยับออกจากกิจกรรมที่ไม่มีการเคลื่อนไหว สิ่งที่น่าตื่นเต้นที่นักวิจัยค้นพบคือ การขยับอวตารออกจากภาพกิจกรรมที่ไม่เคลื่อนไหวจะยิ่งทำให้สมองเราทำงานหนักขึ้น

ก่อนหน้านี้เคยมีการศึกษาเรื่องนี้มาก่อน ทำให้เรารู้ว่าคนเราจะหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ไม่เคลื่อนไหวได้เร็วกว่า และจะเข้าหากิจกรรมที่เคลื่อนไหวมากกว่า แต่ความแปลกใหม่ของงานวิจัยนี้คือ การค้นพบเหตุผลเบื้องหลังว่าทำไมเราถึงหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ไม่เคลื่อนไหว คำถามคือแล้วสมองของเราจะถูกฝึกใหม่ได้หรือเปล่า เพราะอะไรก็ตามที่เกิดขึ้นโดยอัตโนมัตินั้นยากที่จะควบคุม แม้ว่าเราจะตั้งใจแค่ไหนก็ตาม เพราะเราไม่รู้ว่ามันกำลังเกิดขึ้น แต่การรู้ว่ามันกำลังเกิดขึ้นก็เป็นก้าวแรกที่สำคัญ

คนขยันสำคัญกว่าคนฉลาด

อย่างไรก็ตาม ถึงเราจะรู้เหตุผลเบื้องหลังความขี้เกียจกันไปแล้ว และอาจจะให้อภัยความขี้เกียจของตัวเองและคนอื่นมากขึ้น แต่ผลสำรวจหนึ่งในสหราชอาณาจักรที่มีการจัดอันดับ “นักศึกษาในอุดมคติ 8 มิติ” กลับพบว่า ผู้เรียนที่ขยันคือคุณสมบัติที่สำคัญที่สุด

การสำรวจนี้เป็นการตอบแบบสอบถามโดยนักศึกษาและเจ้าหน้าที่มหาวิทยาลัย 1,043 คน แต่ละคนจะต้องเขียนคุณลักษณะของนักศึกษาในอุดมคติที่สำคัญที่สุดและน้อยที่สุด 5 อันดับ ในภาพรวมพบว่าผู้ตอบแบบสอบถามให้คุณค่ากับผู้เรียนที่ขยันและกระตือรือร้นมากกว่าผู้เรียนที่ฉลาดในเชิงวิชาการ นักวิจัยกล่าวว่าข้อมูลนี้สะท้อนถึงความสำคัญของคุณลักษณะต่าง ๆ เช่น ทัศนคติเชิงบวกต่อการเรียนรู้ จรรยาบรรณในการทำงานที่เข้มแข็ง ความกระตือรือร้นในเรื่องนั้น ๆ การอุทิศตนและความพยายาม ในทางกลับกัน มิติที่ได้คะแนนต่ำสุดคือ ความฉลาดและแนวทางเชิงกลยุทธ์ แสดงว่าความฉลาดทางวิชาการถูกมองว่าสำคัญน้อยสุดในภาพรวม นี่เป็นเรื่องที่น่าแปลกใจ เพราะบางครั้งนักศึกษาที่เรียนจบก็ยังถูกตัดสินจากผลการเรียนอยู่

ไม่ว่าในอนาคตจะมีงานวิจัยหรือผลสำรวจในเรื่องความขยันออกมาในมิติไหน แต่สังคมยุคนี้ก็ยังให้ค่ากับความขยันอยู่ แม้จะมีเหตุผลให้เราเข้าใจความขี้เกียจแล้วก็ตาม ทีนี้ก็ต้องมาดูกันต่อว่าในอนาคตเราจะหาวิธีฝึกสมองให้ไม่ต้องทำงานหนักเพื่อที่จะเป็นคนขยันได้อย่างไร

อ้างอิง
https://news.ubc.ca/2018/09/18/hardwired-for-laziness-tests-show-the-human-brain-must-work-hard-to-avoid-sloth/
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-athletes-way/202105/is-diligence-more-important-students-intelligence