มหาวิทยาลัยเพื่อผู้สูงอายุ
- ในปัจจุบันผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไปมีมากกว่าผู้ที่อายุระหว่าง 10 – 24 ปี ดังนั้นในโลกเราควรเริ่มสร้างสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นมิตรต่อผู้สูงอายุ และหนึ่งในนั้นคือการศึกษา
- มหาวิทยาลัย Dublin City ในไอร์แลนด์ได้จัดตั้งข้อกำหนด 10 ข้อของมหาวิทยาลัยที่เป็นมิตรต่อการเรียนรู้ของผู้สูงอายุ เพื่อส่งเสริมโครงการที่เป็นมิตรต่อการเรียนรู้ของผู้สูงอายุและเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต
- ศูนย์สถิติการศึกษาแห่งชาติ พบว่าผู้ใหญ่ชาวอเมริกันวัย 50 ปีขึ้นไปกว่า 550,000 คนลงทะเบียนเรียนในหลักสูตรระดับปริญญาตรีและปริญญาโทในปี 2021 เพื่อเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ
ภายในปี 2030 ประชากรทั่วโลกกว่า 1,400 ล้านคนจะมีอายุอย่างน้อย 60 ปี ซึ่งจะเพิ่มขึ้นมากถึง 2,100 ล้านคนภายในปี 2050 และในปัจจุบันีผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไปนั้นมีมากกว่าผู้ที่อายุระหว่าง 10 – 24 ปี เสียอีก
ดังนั้นโลกในปัจจุบันอาจต้องเริ่มสร้างสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นมิตรต่อผู้สูงอายุไม่ว่าจะเป็นผู้ดูแลสุขภาพ สิ่งแวดล้อม คุณภาพชีวิต แต่สิ่งหนึ่งที่มักถูกมองข้ามไปคือการเรียนรู้ เช่นในระดับมหาวิทยาลัย เพราะหลายคนอาจคิดว่าการเรียนรู้จบลงเมื่อจบวัยทำงาน แต่ที่จริงแล้วเพื่อให้ชีวิตในช่วงบั้นปลายไม่แยกตัวจากสังคมมากเกินไปผู้สูงอายุจำเป็นต้องมีความแอคทีฟหลังเกษียณเพื่อให้พวกเขามีสุขภาพจิตที่ดี
ในปี 2012 มหาวิทยาลัย Dublin City ในไอร์แลนด์ได้จัดตั้งข้อกำหนด 10 ข้อของมหาวิทยาลัยที่เป็นมิตรต่อการเรียนรู้ของผู้สูงอายุ เพื่อส่งเสริมโครงการที่เป็นมิตรต่อการเรียนรู้ของผู้สูงอายุและเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตโดยมีข้อกำหนดดังนี้
1.ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในกิจกรรมของทางมหาวิทยาลัย
2.ส่งเสริมอาชีพหากผู้สูงอายุต้องการประกอบอาชีพที่ 2
3.สำรวจความต้องการการศึกษาต่อตั้งแต่ผู้ที่ออกจากโรงเรียนก่อนวัยอันควรจนถึงผู้ที่ต้องการศึกษาต่อในระดับปริญญาโทหรือปริญญาเอก
4.ส่งเสริมการเรียนรู้ระหว่างรุ่นโดยแบ่งปันความเชี่ยวชาญซึ่งกันและกันระหว่างผู้เรียนทุกวัย
5.ขยายการเรียนรู้แบบออนไลน์เพื่อให้มีช่องทางที่หลากหลาย
6.ส่งเสริมการอภิปรายเกี่ยวกับความสนใจและความหลากหลายของผู้สูงอายุ
7.เพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับความซับซ้อนที่เพิ่มขึ้น รวมไปถึงความหลากหลายที่คนอายุมากขึ้นต้องเจอ
8.ให้ผู้สูงอายุได้เข้าถึงโปรแกรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพทางกาย กิจกรรมเกี่ยวกับศิลปะวัฒนธรรม
9.มีส่วนร่วมกับชุมชนผู้เกษียณอายุของมหาวิทยาลัย
10.มีการร่วมมือกับองค์กรที่เป็นตัวแทนประชากรสูงอายุ อย่างสม่ำเสมอ
ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นหลักยึดเพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ รวมถึงสร้างระบบนิเวศของการเรียนรู้ผ่านการศึกษาเชิงสร้างสรรค์

มหาวิทยาลัยช่วยปรับปรุงชีวิตคนสูงอายุได้อย่างไร
จากข้อมูลของศูนย์สถิติการศึกษาแห่งชาติ พบว่าผู้ใหญ่ชาวอเมริกันวัย 50 ปีขึ้นไปกว่า 550,000 คนลงทะเบียนเรียนในหลักสูตรระดับปริญญาตรีและปริญญาโทในปี 2021 เพื่อเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ นอกจากการมีโอกาสได้เรียนรู้ทักษะด้านอื่น ๆ เพิ่มเติมในสาขาที่สนใจแล้ว ผู้สูงอายุที่ได้ทำกิจกรรมต่าง ๆ มีโอกาสเสี่ยงลดลงต่อการเป็นโรคบางชนิด เช่นโรคหัวใจ โรคมะเร็งบางชนิด โรคสมองเสื่อม และยังมีอายุยืนขึ้น มีความพึงพอใจในชีวิตมากขึ้น รวมถึงมีความสุขเพิ่มขึ้นและซึมเศร้าน้อยลง นอกจากนี้การมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างรุ่นในมหาวิทยาลัยยังช่วยความสัมพันธ์อันดีระหว่าง Generation ทำให้เกิดประสบการณ์เชิงบวกระหว่างวัยมากขึ้น มีการสนทนาที่ลึกซึ้งและมีคุณค่า
มหาวิทยาลัยที่ส่งเสิรมการเรียนรู้สำหรับผู้สูงอายุในสหรัฐอเมริกา
มหาวิทยาลัย Mississippi ได้ให้ความสนใจกับผู้เรียนในทุกช่วงชีวิตพัฒนาและสนับสนุนโปรแกรมทั้งแบบมีหน่วยกิตและไม่มีหน่วยกิตสำหรับนักศึกษานอกระบบ โดยร่วมมือกับเมือง Starkville รัฐ Mississippi มีการรองรับการฝึกอบรมกับผู้สูงอายุ เช่นโปรแกรมผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดสวน ซึ่งเกี่ยวข้องกับการฝึกอบรมด้านการจัดสวนเป็นเวลา 40 ชั่วโมง ในส่วนของมหาวิทยาลัย South Florida ได้มีส่วนร่วมในการมุ่งมั่นส่งเสริมการเรียนรู้ มีการพัฒนาอาชีพ และการมีส่วนร่วมในโปรแกรมการศึกษาให้กับผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังมีเครือข่ายที่เป็นมิตรต่อผู้สูงอายุทั่วโลก เช่น สถาบันการเรียนรู้ตลอดชีวิต Osher ที่ออกแบบโปรแกรมเพื่อเข้าถึงผู้สูงอายุ
ในไทยเองได้จัดให้มีการศึกษาสำหรับผู้สูงอายุเช่นกันโดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้จัดให้มีอบรมหลักสูตร LIFE TIME PROGRAM การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ หรือโรงเรียนผู้สูงอายุแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เพื่อยกระดับความสามารถให้กับผู้สูงอายุไม่ว่าจะเป็นด้านอาชีพ สังคม การดูแลตัวเองุ ซึ่งหลักสูตรนี้ได้ความสนใจจากผู้สูงอายุเป็นจำนวนมาก ซึ่งทั้งหมดนี้อาจเป็นสิ่งสะท้อนว่ารูปแบบการเรียนรู้ได้เปลี่ยนไป การเรียนรู้สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดชีวิต และไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงวัยใด เพราะเมื่อโลกเปลี่ยนไปเราจำเป็นต้องสั่งสมความรู้เพื่อพร้อมรับความเปลี่ยนแปลงนั้นเช่นกัน
อ้างอิง
https://www.weforum.org/agenda/2024/03/age-friendly-universities-older-adults/
https://www.afugn.org/principles